อาการปวดประจำเดือนสามารถพบในผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์ได้ถึงร้อยละ 60 โดยการปวดประจำเดือนเกิดจากการหดรัดตัวของมดลูกซึ่งเป็นกลไกไม่ให้เสียเลือดมากเกินไปช่วงมีระดู
อาการปวดประจำเดือนที่เป็นการปวดประจำโดยปกติ มักเริ่มปวดก่อนมีประจำเดือนเล็กน้อย ปวดจนถึง 24-48 ชั่วโมง หลังมีรอบเดือนและค่อยๆ หายปวดไปเอง ไม่ต้องกินยาอะไรก็พอทนได้ หากต้องใช้ยา ก็อาจจะแค่พาราเซตามอล 1-2 เม็ด ช่วงที่มีประจำเดือนเท่านั้น และแม้จะปวดก็จะยังพอทนได้ ยังสามารถใช้ชีวิต ยังทำงาน ยังไปไหนมาไหนได้
แต่หากมีอาการปวดประจำเดือนมากจนต้องรับประทานยาแก้ปวด ยาแก้อักเสบเป็นประจำ ปวดจนมีผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน ก็น่าจะต้องสงสัยได้แล้วว่า มีโรคทางสตรีซ่อนอยู่ภายในช่องท้องของเราหรือไม่
โรคทางสตรีที่สามารถทำให้ปวดประจำเดือนได้มากผิดปกติ ได้แก่
- โรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ และช็อกโกแลตซีสต์ ซึ่งพบได้บ่อยที่สุด
- เนื้องอกมดลูก
- ติ่งเนื้อในโพรงมดลูก
- มดลูกและรังไข่อักเสบ
- พังผืดในช่องท้อง
- ความผิดปกติของอวัยวะสตรีที่มีมาแต่กำเนิด เช่น ปากมดลูกตีบ ช่องคลอดผิดปกติ
ดังนั้นหญิงสาวทุกคนที่มีอาการปวดประจำเดือนมากดังที่กล่าวไปข้างต้น อย่าได้นิ่งดูดาย และอย่าได้ลังเลที่จะเข้ามารับการตรวจ บางสาเหตุ เช่น เยื่อบุโพรงมดลูดเจริญผิดที่ ช็อกโกแลตซีสต์ และเนื้องอกมดลูก หากเป็นในระยะเริ่มต้นถึงปานกลาง สามารถจัดการได้ด้วยการใช้ยาหรือการผ่าตัดผ่านกล้อง แต่หากเป็นมากแล้วการใช้ยาหรือการผ่าตัดผ่านกล้องอาจไม่สามารถทำได้ อาจนำไปสู่การผ่าตัดเปิดหน้าท้อง ซึ่งเป็นการผ่าตัดใหญ่ที่ใช้เวลาฟื้นตัวนานกว่าในที่สุด
Reference
Cunningham F, Leveno K, Bloom S, Dashe J, Spong C, Hoffman B et al. Williams Obstetrics, 25e. New York, N.Y.: McGraw Hill Medical; 2018.
