ภาวะเบาหวานขณะตั้งครรภ์ (Gestational Diabetes) เป็นความเสี่ยงที่คุณแม่ตั้งครรภ์ควรใส่ใจ เนื่องจากร่างกายมีการเปลี่ยนแปลงทางสรีระหลายอย่าง ไม่ว่าจะเป็น น้ำหนักที่เพิ่มขึ้น ฮอร์โมนที่สร้างมาจากรกเพิ่มขึ้น เช่น Progesterone, Beta hCG, hPL มีฤทธิ์ทำให้น้ำตาลในเลือดสูงขึ้นง่ายกว่าปกติ จึงทำให้เกิดภาวะเบาหวานในช่วงตั้งครรภ์ได้
ตรวจสุขภาพทุกปี ไม่มีภาวะเบาหวาน แต่ทำไมในช่วงตั้งครรภ์ ถึงเกิดโรคเบาหวานได้?
เนื่องจากร่างกายมีการเปลี่ยนแปลงทางสรีระหลายอย่างขณะตั้งครรภ์ มีทั้งน้ำหนักของคุณแม่ที่เพิ่มขึ้น ฮอร์โมนที่สร้างมาจากรกเพิ่มขึ้นช่วงตั้งครรภ์ เช่น Progesterone, Beta hCG, hPL มีฤทธิ์ทำให้น้ำตาลในเลือดสูงขึ้นง่ายกว่าปกติ จึงทำให้เกิดภาวะเบาหวานขึ้นในช่วงตั้งครรภ์ (ไตรมาสที่ 2 ขึ้นไป) หลังจากคลอด ระดับน้ำตาลมักจะกลับสู่ภาวะก่อนตั้งครรภ์ ภายใน 7 วัน
เบาหวานขณะตั้งครรภ์ มีผลกระทบอย่างไรต่อเด็กและแม่
- ผลต่อเด็ก : หากควบคุมระดับน้ำตาลไม่ดี เด็กจะมีน้ำหนักตัวมาก (> 4 กิโลกรัม) มีน้ำตาลที่ต่ำลงหลังคลอดได้ มีเกลือแร่บางชนิดผิดปกติ หรือตัวเหลืองได้ แต่ไม่สัมพันธ์กับความพิการของระบบอวัยวะใดๆ
- ผลต่อแม่ : เพิ่มโอกาสในการผ่าตัดคลอดมากขึ้น การคลอดก่อนกำหนด ครรภ์เป็นพิษ ภาวะน้ำคร่ำที่มากหรือน้อยกว่าปกติได้
ภาวะเบาหวานขณะตั้งครรภ์ ตรวจวินิจฉัยอย่างไร
ตรวจวินิจฉัยโดยการรับประทานน้ำตาลกลูโคสและเจาะระดับน้ำตาลหลังจากรับประทานน้ำตาล หากค่าสูงเกินมาตรฐานก็จะวินิจฉัยว่ามีภาวะเบาหวานขณะตั้งครรภ์
เป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์ รักษาอย่างไร?
การรักษา คือ ควบคุมอาหารและติดตามระดับน้ำตาล หากสูงเกินมาตรฐานอาจจะใช้ยาอินซูลิน หรือบางรายอาจใช้ยารับประทานบางชนิดร่วมด้วยได้
การดูแลตนเองเมื่อทราบว่ามีภาวะเบาหวานขณะตั้งครรภ์
- ลดปริมาณน้ำหวาน น้ำผลไม้ และขนมหวานลง
- เลือกรับประทานอาหารที่มีคาร์โบไฮเดรต 45-60% ของพลังงานทั้งหมด เป็นอาหารที่มีเส้นใย หรือคาร์โบไฮเดรตที่ผ่านการขัดสีน้อย เช่น ข้าวกล้อง โอ้ต ลูกเดือย มันหวาน เป็นต้น
- ติดตามระดับน้ำตาลปลายนิ้ว ก่อนและหลังอาหาร
- ติดตามการเพิ่มลดของน้ำหนัก ให้เหมาะสมกับระยะของการตั้งครรภ์
- ภาวะเบาหวานขณะตั้งครรภ์ส่วนมากมักควบคุมได้ด้วยการปรับอาหารให้เหมาะสม มีบางส่วนเท่านั้นที่ควรใช้ยาร่วมด้วย เพื่อให้ผลต่อการตั้งครรภ์ดีที่สุด
ภาวะเบาหวานขณะตั้งครรภ์
เป็นความเสี่ยงที่เราควรใส่ใจอย่างเข้าใจ
หากควบคุมเหมาะสมไม่มากหรือน้อยเกินไป
โรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์ จะมีผลกระทบ
โดยรวมน้อยจนใกล้เคียงครรภ์ปกติ
