‘นอนกรน’ ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ

การกรนเป็นภาวะที่มีเสียงหายใจดังเกิดขึ้นในขณะหลับ พบได้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ เนื่องจากมีการตีบแคบของช่องทางเดินหายใจตั้งแต่จมูกจนถึงช่องคอหรือส่วนใดส่วนหนึ่ง ทำให้อากาศผ่านเข้าออกไม่สะดวก เกิดการสั่นสะเทือนของเพดานอ่อนลิ้นไก่ หรือโคนลิ้นขณะนอนหงาย เป็นเสียงกรนที่มีลักษณะเฉพาะของแต่ละบุคคล และมีความรุนแรงแตกต่างกัน จะพบในผู้ป่วยที่มีปัญหาต่อมทอนซิลโต โรคอ้วน โรคภูมิแพ้

ผลของการหยุดหายใจขณะหลับ

การหยุดหายใจขณะหลับนานเกินกว่า 10 วินาที หรือมีการหยุดหายใจมากกว่า 5 ครั้งต่อการนอนหลับหนึ่งชั่วโมงถือว่าผิดปกติ ร่างกายจะมีระดับออกซิเจนในเลือดต่ำกว่าร้อยละ 90 น้ำตาลในเลือดจะสูงขึ้น หัวใจและหลอดเลือดทำงานมากขึ้น ง่วงนอนมากผิดปกติ ขาดสมาธิเวลาทำงาน นอกจากนี้ผู้ป่วยยังมีโอกาสเกิดโรคหัวใจ โรคอัมพฤกษ์ อัมพาต อุบัติเหตุขณะทำงาน อารมณ์หงุดหงิด ไม่สดชื่นแจ่มใส ปวดศีรษะแม้ว่าจะนอนหลับเพียงพอ รวมทั้งสมรรถภาพทางเพศลดลง เด็กที่มีภาวะพร่องออกซิเจนขณะหลับ อาจมีสติปัญญาถดถอย สมาธิสั้น หัวใจโต หรือเสียชีวิตกะทันหันได้ถ้าเป็นมาก

ปัจจัยเสริมทำให้เกิดการนอนกรน

เพศ : เพศชายจะมีความเสี่ยงมากกว่าเพศหญิงเมื่ออายุมากขึ้น เพราะฮอร์โมนชายจะส่งผลให้เนื้อเยื่อบริเวณคอหนามากกว่าผู้หญิง
โรคอ้วน : จำนวน 2 ใน 3 ของผู้ป่วยนอนกรนจะมีโรคอ้วนและมีน้ำหนักมากกว่าร้อยละ 20
ความผิดปกติของกระดูกใบหน้า หน้าแบน คางสั้น พบว่ามีทางเดินหายใจแคบกว่าคนปติ
การดื่มแอลกอฮอล์ทำให้ทางเดินหายใจแคบลง และเกิดการหยุดหายใจได้ง่ายเนื่องจากแอลกอฮอล์ลดการทำงานของกล้ามเนื้อทางเดินหายใจ
โรคต่อมไร้ท่อ : พบว่าผู้ที่มีระดับไทรอยด์ฮอร์โมนต่ำ อาจเกิดทางเดินหายใจอุดกั้นได้ง่าย
เนื้องอกหรือเนื้อเยื่อส่วนเกินในทางเดินหายใจ ได้แก่ ทอนซิลหรือต่อมอดีนอยด์โต ผนังช่องคอหนา ลิ้นโต ริดสีดวงจมูก ผนังกั้นจมูกคด เนื้องอกของช่องจมูก

การตรวจการนอนหลับ (PSG: Polysomnography)

ตรวจด้วยเครื่องมือเฉพาะที่สามารถให้ข้อมูลเกี่ยวกับคุณภาพของการนอนว่าเป็นอย่างไร ซึ่งผู้ป่วยไม่สามารถบอกได้ด้วยตนเอง การตรวจนี้ประกอบด้วย

การวัดระดับความลึกของการนอนหลับจากคลื่นสมอง
การทำงานและเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อทรวงอกและหน้าท้อง
ระดับออกซิเจนในเลือดในแต่ละช่วงของการนอนหลับ
การเปลี่ยนแปลงของคลื่นไฟฟ้าหัวใจขณะหลับ
จำนวนครั้งของการหยุดหายใจ

ในการตรวจแต่ละครั้ง ผู้ป่วยจะเข้านอนในโรงพยาบาล 1 คืน (ใช้เวลาประมาณ 12 ชั่วโมง) เพื่อสังเกตพฤติกรรมการนอนโดยจะได้รับการติดเครื่องตรวจวัดสภาพการนอนทั้งคืน (Polysomnography) ซึ่งเป็นมาตรฐานในการวินิจฉัย สำหรับเด็กโตและผู้ใหญ่การตรวจจะสามารถช่วยในการเลือกใช้ความดันที่เหมาะสมในเครื่องอัดอากาศแรงดันบวกชนิดต่อเนื่อง (CPAP) สามารถลดภาวะหยุดหายใจได้ผลดีและลดภาวะแทรกซ้อนจากโรคลงได้

แนวทางการรักษาภาวะกรน

ลดและควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน
การนอนท่าตะแคงจะช่วยให้ลิ้นไม่ตกไปอุดช่องคอ
ใช้เครื่องอัดอากาศแรงดันบวกชนิดต่อเนื่อง หรือ CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) ช่วยหายใจขณะหลับ แรงดันอากาศจากเครื่องช่วยเปิดทางเดินหายใจให้กว้างขึ้น ทำให้หายใจได้เพียงพอและใช้ได้ผลดี แต่บางรายไม่คุ้นเคยกับการใช้เครื่องขณะหลับ
ใส่อุปกรณ์ทางทันตกรรมในช่องปากขณะหลับ
ผ่าตัดเนื้อเยื่อในช่องคอ เพื่อให้เกิดการกระชับและตึงตัวขึ้นด้วยวิทยุความถี่สูง (Radio Frequency)
การผ่าตัดเพดานอ่อน เพื่อขยายช่องทางเดินหายใจบริเวณคอหอย
การผ่าตัดเลื่อนขากรรไกรในรายที่มีโครงสร้างกระดูกใบหน้าผิดปกติ

สัญญาณเตือนแบบไหนเสี่ยง ‘หยุดหายใจขณะหลับ’

นอนกรนเสียงดัง ตื่นบ่อยขณะหลับ
มีอาการง่วงทั้งที่นอนมาก
มึนงง ปวดศีรษะ และไม่สดชื่นเมื่อตื่นนอน
ขี้ลืม ไม่มีสมาธิในการทำงาน ความจำไม่ดี
ง่วงนอนขณะขับรถ และในตอนกลางวัน
อารมณ์เสีย หงุดหงิดง่าย

แบบทดสอบว่าคุณมีปัญหาโรคนอนกรนหรือไม่?

ในสถานการณ์ต่อไปนี้ ท่านมักจะเผลอหลับหรืองีบหลับไปมากน้อยแค่ไหน (ตอบทุกข้อ)

แบบทดสอบว่าคุณมีปัญหาโรคนอนกรน	ไม่เคย	นอน	ปานกลาง	มาก
ขณะดูทีวี
ขณะอ่านหนังสือ
นั่งเฉยๆ นอกบ้านในที่สาธารณะ
นั่งพูดคุยกับคนอื่น
หลับในรถขณะที่รถติดไม่กี่นาที
นั่งเป็นผู้โดยสารนานเป็นชั่วโมง
นั่งเงียบๆ หลังทานอาหารเที่ยง
นั่งเอนหลังเพื่อพักในช่วงบ่าย

การแปลผล : ไม่เคย = 0 คะแนน / น้อย = 1 คะแนน / ปานกลาง = 2 คะแนน / มาก = 3 คะแนน
การแปลผล : ถ้ารวมได้น้อยกว่า 7 คะแนน แสดงว่าปกติ
ถ้ารวมได้มากกว่า 9 คะแนน แสดงว่า ท่านง่วงเหงาหาวนอนมากผิดปกติอาจจะเกิดจากโรคกรนได้